Teoria U, czyli o tym jak uwaga i działanie wpływają na rozumienie świata

Otto Scharmer był zafascynowany pracą swojego kolegi  Petera Senge`a. Twórcy i propagatora idei rozwijania organizacji uczących się, autora „Piątej Dyscypliny”- mistrzostwo osobiste , modele myślowe, wspólna wizja, zespołowe uczenie się i myślenie systemowe. Scharmer skupił się w swoich badaniach na zgłębianiu tego, co Senge nazwał „Ruchem U” w którym:

  • ruch w dół krzywej „U“ charakteryzuje się przekształcaniem naszego zwykłego sposobu postrzegania – ewolucja
  • natomiast podczas ruchu w górę krzywej „U“ następuje poznanie i przetransformowanie źródła naszej świadomości – rewolucja

U łączy również dwa różne spojrzenia na czas:

  • kształt U jest ukłonem do wschodniego widoku cyklicznego,
  • a strzałka jest ukłonem w kierunku zachodniego linearnego poglądu na rozwój, który, jak pokazuje kryzys ekologiczny, jest równie istotny.

Otto Scharmer zdał sobie sprawę, że większość istniejących metod uczenia opiera się na wyciąganiu wniosków z przeszłości, podczas gdy większość prawdziwych wyzwań zarówno w życiu, jak i w organizacjach wymaga czegoś zupełnie innego: „porzucenia przeszłości aby połączyć się z obecną chwilą, wyczuć w niej subtelny moment zmiany i możliwości jakie ona niesie.” 

To wymaganie porzucenia ochoty na natychmiastowe działanie dobrze koresponduje z pytaniami transformującymi  Alana Seal`e:

  1. CO chce się wydarzyć?
  2. Do bycia KIM mnie to zaprasza?
  3. Do zrobienia CZEGO mnie to zaprasza?

W tym miejscu trzeba przypomnieć jedną z zasad huny – Makia -„Energia podąża za uwagą”. O wszystkim decyduje nasza zdolność do skupiania uwagi oraz jej przenoszenia: z tematu, pytania, osoby na źródło.

To oznacza, że możemy dokonać trwałej zmiany w systemie podążając drogą krzywej U (z lewej do prawej strony), pozwalając odejść przeszłości, po to aby otworzyć się na przyszłe możliwości.

Podróż w dół U, czyli przekształcanie naszego sposobu postrzegania

Jednym z fundamentów Teorii U jest „Bycie Uważnym”, czyli obserwowanie (uważne przyglądanie się czemuś przez dłuższy czas, dostrzeganie faktów i powiązań), a nie postrzeganie (pierwszy etap przetwarzania informacji płynących z naszych zmysłów).

 

Obserwowanie – krok I – zawieszenie

 Obserwowanie to czas „zawieszenia”, czas na zweryfikowanie swoich przekonań/wzorców zachowań, przekonań, schematów. To czas, aby zobaczyć, rozpoznać i ewentualnie odpuścić, pozwolić odejść temu, co znane i co nie przynosi zadawalających rezultatów. Zawieszenie przerywa (choćby na moment, ponieważ ta chwila często wystarcza), nawykowe reagowanie i uruchamianie tych samych schematów. Wtedy jest szansa na to, aby nie popełnić tego samego błędu.

To zawieszenie pozwoli nam wyczuć otoczenie, rozpoznać to, co nie działa i po prostu odpuścić, pozwolić odejść temu, co ma odejść i przekierować uwagę się na coś nowego.

 

Obserwowanie – krok II – przekierowanie

Przekierowanie polega na przekierowaniu uwagi z „zewnętrznego” na „wewnętrzne” poprzez skierowanie uwagi z przedmiotu na źródło procesu mentalnego. W tym miejscu już nie tylko umysł, ale i serca jest otwarte, na to co przychodzi do nas wraz ze zdarzeniem. Wsłuchujemy się w to, co pragnie się urodzić, w potencjał przyszłości, która się wyłania.

 

Obserwowanie – krok III – odpuszczenie

Kiedy stajesz się świadomy co jest możliwe, ponieważ zamroziłeś intencjonalnie to, co chciało się pojawić jako wzorzec, schemat zassany z zasobów Twoich przeszłych pomysłów, jedyne co ci pozostaje, aby wpuścić nowe – to odpuścić pomysły z przeszłości. Wsłuchując się uważnie w kreującą się właśnie przyszłość, mamy szansę otrzymać informację dające nam pewność zrobienia kroku w nieznane i podążenia za energią wyłaniającą się z przyszłych doświadczeń  i dokonania świadomego wyboru. Psychologia również potwierdza, że wejrzenie w siebie, przebicie się przez lęki, poszukanie odpowiedzi na najważniejsze pytania prowadzi do spokoju i umiejętności budowania zdrowych i dobrych relacji z innymi.

Takie uważne bycie w tu i teraz daje szansę wejścia w pole tego, co Scharmer nazywa Blind Spot. Uważność zapewnia obecność. To dół krzywej U (presensing = present + sensig). Są tam również dwa pytania, na które większość nie szuka odpowiedzi. Pytania o własną tożsamość (lub doraźnie rolę jaką pełnię w tej konkretnej sytuacji):

  1. KIM jestem?
  2. JAKIE jest moje zadanie?

Tak dochodzimy do głównej myśli wokół której zbudowana jest teoria Scharmera: „Nie zmienimy systemów w których funkcjonujemy dopóki nie transformujemy poziomu uważności z jakim ludzie działają w tych systemach – indywidualnie i zbiorowo”.

To właśnie nasza uważność i świadomość pozwala nam zobaczyć siebie jako część systemu, w którym działamy i dostrzec nasz wpływ lub jego brak, na kształtowanie środowiska, które nas otacza.

Podróż w górę U, czyli poznanie i transformacja źródła naszej świadomości

Kiedy znajdujemy odpowiedzi na pytania dotyczące własnej tożsamości, jesteśmy wtedy bardziej świadomi powodów dla których robimy to, co robimy w sposób w jaki robimy. Zdarza się również odkryć wtedy pokłady znajdujące się głębiej niż tożsamość. Jak misja z jaką idziemy przez życie.

Przechodząc w górę U odkrywamy nowe rozwiązania zostawiając za sobą schematy, algorytmy, wzorce, archetypy i inne ramy działania.

Kiedy odpuszczamy stare wzorce w sposób naturalny robimy miejsce na nowe. Nasza wizja i intencja krystalizuje się i przyjmuje realną formą (energia i forma podążą na uwagą). Idąc w górę krzywej U znajdujemy odpowiedzi i nowe rozwiązania, które możemy zacząć testować przechodząc przez zmianę.

Nasza wizja urzeczywistnia się dzięki jedności umysłu, serca i działania (wola). Mamy tedy możliwość testowania „nowego” i sprawdzania jego funkcjonalności. Tak – czerpiąc z całości cyklu U – wcielamy w życie zupełnie nowe, niepraktykowane wcześniej pomysły, rozwiązania.

Przesuwając się po prawej stronie krzywej U  jesteśmy w stanie podjąć zobowiązanie, aby służyć całości, czemuś większemu niż my sami. Nasze współtworzenie wymaga wtedy od nas całościowego zaangażowania. Otto Scharmer rozumie to jako reintegracja trzech inteligencji: głowy, serca i woli (działania).

Trzy instrumenty wewnętrznej wiedzy (umysł, serce, wola)

Serce teorii U dotyczy wewnętrznego wymiaru interwenienta i trzech ważnych instrumentów:

  1. otwartego umysłu
  2. otwartego serca
  3. otwartej woli

Otwarty umysł to zdolność do zawieszenia starych nawyków osądu – widzieć świeżymi oczami. To umiejętność powstrzymania się od osądów, założeń i przekonań na temat tego, co nowe. To osobista umiejętność rozpoznawania własnych przekonań i tego, czy są wspierające czy ograniczające.

Otwarte serce to zdolność do empatii i patrzenia na sytuację oczami kogoś innego. Otwarcie naszych serc pozwala nam wczuć się w wyłaniającą się zmianę i popatrzeć na nią oczami wszystkich interesariuszy, których ona dotyczy. Wszyscy jesteśmy w jakiś sposób ze sobą połączeni, jesteśmy częścią systemu i jakakolwiek zmiana w nas, pociąga za sobą inne zmiany.

Otwarta wola to zdolność „puszczenia” starego i „wpuszczenia” nowego. Zdolność do działania z głębszych poziomów krzywej „U“ wymaga zrozumienia siebie jako części systemu (społeczności, firmy, rodziny). Jesteś częścią większej całości. Świadomość współistnienia oraz współzależnego charakteru wszystkich aspektów życia, rozpoznanie wzajemnej zależność i jedność wszystkich pozwala nam operować z głębszych poziomów naszego istnienia.

Trzej wrogowie w podróży po lewej stronie U (Głos Krytyki, Głos Cynizmu, Głos Strachu)

Połączenie z naszym źródłem kreatywności na dole U wymaga przekroczenia trzech bram tej wewnętrznej wiedzy (umysł, serce i wola).

To, co sprawia, że ​​podróż jest tak trudna, polega na tym, że bramy te są zwykle strzeżone przez trzech „wrogów” (jak powiedziałby Amerykanin) lub trzy „wewnętrzne głosy oporu” (jak powiedziałby Europejczyk), z których każdy blokuje wejście do tych głębszych miejsc.

VoJ – Głos Krytyki

Pierwszy wróg blokuje bramę do otwartego umysłu. Michael Ray z Uniwersytetu Stanforda nazywa go Voice of Judgment (VoJ). Każda technika kreatywności zaczyna się od tej instrukcji: Zawieś głos osądu. Jest to krytyczny punkt wyjścia, ponieważ bez niego zamykamy twórczą moc otwartego umysłu.

VoC – Głos Cynizmu

Drugi wróg blokuje bramę do otwartej przestrzeni serce. Nazwijmy go Głos Cynizmu (VoC) – czyli wszystkie nasze świadome akty dystansowania się emocjonalnego wobec zdarzeń i ludzi. O co toczy się gra, gdy zaczynamy mieć dostęp do otwartego serca? Musimy być gotowi postawić się w sytuacji prawdziwej otwartości i wrażliwości na drugiego człowieka, co jest przeciwieństwem dystansu.

VoF – Głos Strachu

Trzeci wróg blokuje bramę do otwartej woli. To Głos Strachu (VoF). Stara się nas powstrzymać przed puszczeniem tego, co mamy, co znamy i kim jesteśmy (ego). Może objawiać się jako strach przed utratą rzeczy, ostracyzmem społecznym. A przecież radzenie sobie z tym głosem strachu jest dziś w centrum przywództwa: zachować przestrzeń dla rzeczy nowych, które przychodzą i porzucać stare.

Przywództwo znaczy “śmierć”!

Kiedy prześledzisz indoeuropejski rdzeń słowa „przywództwo”, znajdziesz “leith”, co oznacza „iść” naprzód ”, „przekroczyć próg ”lub „umrzeć ”.

Pomyśl o tym: rdzeń słowa „ przywództwo ”oznacza „umrzeć ”. Czasami, kiedy trzeba puścić, „odczuwa się śmierć”. Subtelny wewnętrzny próg musi zostać przekroczony, zanim pojawi się coś nowego, zanim zacznie się manifestować „pole przyszłości”.

Teoria U – 4 archetypy słuchania

W tej humanitarnej i odważnej koncepcji Scharmera SŁUCHANIE stanowi warunek wstępny do przejścia pomyślnie przez wszystkie etapy zmiany, czyli podróży w dół i górę U.

Słuchanie to prawdopodobnie najbardziej niedoceniana umiejętność przywódcza. U podstaw większości niepowodzeń przywódczych leżą często braki w umiejętności słuchania. Zmiana sposobu słuchania oznacza zmianę sposobu doświadczania relacji i świata. A taka zmiana zmienia wszystko.

Otto Scharmer mówi o 4 archetypach słuchania

 

Słuchanie nawykowe (ja – we – mnie)

Kiedy słuchasz na poziomie 1, „pobierasz” i Twoja uwaga nie skupia się na tym, co mówi druga osoba, ale na twoim wewnętrznym komentarzu. Np: możesz planować, co powiesz dalej.

 

Słuchanie z zewnątrz – rzeczowe (ja – w – tym)

Gdy przekroczysz próg od powielanie do słuchania opartego na faktach (poziom 1 do 2), twoja uwaga przesunie się od słuchania wewnętrznego głosu do słuchania osoby przed tobą. Otwieracie się na to, co się mówi.

 

Słuchanie od wewnątrz – empatyczne (ja – w – Tobie)

Kiedy zaczniesz przekraczać próg od słuchania rzeczowego do empatycznego (poziom 2 do 3), miejsce słuchania przechodzi od ciebie do drugiej osoby. Wchodzisz w perspektywę drugiej osoby. Na przykład możesz pomyśleć: „Ok, mogę się nie zgodzić, ale widzę, jak ona widzi tę sytuację”.

 

Słuchanie ze źródła – twórcze (ja – w – teraz)

Wreszcie, kiedy przekroczysz próg od empatycznego do twórczego słuchania (poziom 3 do 4), twoje słuchanie staje się przestrzenią dla wprowadzenia w życie czegoś nowego, co chce się narodzić. Słuchasz z otwartością na to, co nieznane i powstające. Cała Twoja uwaga jest skupiona na procesie tworzenia, a nie na końcowym efekcie.

Jednym z moich najważniejszych spostrzeżeń jest to, że w nauce i przywództwie jest słaby punkt. Ten martwy punkt dotyczy źródeł, z których pochodzą nasze działania i postrzeganie. Teoria U umiejętnie zwraca naszą uwagę na te źródła działania i myśli.

Sposób, w jaki zwracam uwagę, kształtuje rozwój rzeczywistości społecznej wokół mnie. Uczestniczę [w ten sposób], dlatego pojawia się [w ten sposób].

Dlaczego?

Ponieważ energia podąża za uwagą. Gdziekolwiek zwrócisz uwagę jako lider, innowator, twórca zmian lub jako rodzic, tam pójdzie energia otaczającego Cię systemu – w tym twoja własna energia.

Jeśli zasada energii podążająca za uwagą jest prawdziwa, musimy kultywować i skupiać naszą uwagę.Wszyscy żyjemy w kulturze, w której technologie i wielozadaniowość hamują naszą zdolność do utrzymywania skupionej uwagi.

Energia podąża za uwagą oznacza, że ​​kluczem do doskonałego przywództwa i przełomowych innowacji jest nasza zdolność do ciągłej uwagi i jej przenoszenia.

Zostaw komentarz

Top